Spotlight: Iconen

Photo31 neemt je mee op reis langs de grootste en meest invloedrijke fotografen van het moment, maar ook uit het verleden. Deze iconen zijn van grote invloed op onze beeldcultuur en hebben in vele gevallen een tijdsgeest gevangen, onze blik op de wereld veranderd of dingen laten zien die zonder hen ongezien zouden blijven. Met deze rubriek brengen wij een ode aan internationale grootheden en meesters van de lage landen. (redactie: Anna Witkowska)

ALEX PRAGER

Juli 2021

Alex Prager (Los Angeles 1979) is een Amerikaanse fotograaf en filmmaker, bekend om haar filmische kleurenfotografie. In haar werk vinden we veelvuldig de verbeelding van de Amerikaanse levensstijl en de bijbehorende popcultuur.

Prager, autodidact, raakte geïnspireerd na het bezoeken van een tentoonstelling van William Eggleston en begon daarna zelf te fotograferen. Een half jaar later had ze haar eerste tentoonstelling. Haar werk, gemaakt met een analoge Contax 645 camera, is veelal geënsceneerd en wordt uitgevoerd met bekwame acteurs. Zo creëert zij haar mysterieuze en melodramatische wereld van verhalende fotografie. Waarin ze net genoeg weglaat om haar werk een moment te maken waarin iedereen kan reageren zoals men wil.

Haar werk wordt omschreven als ‘Americana,’ als bijzonder filmisch met gebruikmaking van de typische stijlfiguren en iconografie van Hollywood’s gouden jaren. Ondanks die sterke aanwezigheid van haar cultuur en geboortegrond, slaat het werk van Prager internationaal aan. Zij wordt in fotografie kringen geplaatst in de rij van iconen als Cindy Sherman en Gregory Crewdson.

Alex Prager’s carrière nam een vlucht in 2010 toen zij exposeerde in het MoMa. In 2012 ontving zij de Foam Paul Huf Award en was haar serie Compulsion te zien in Foam Amsterdam. Sinds die tijd wordt haar werk wereldwijd gepubliceerd en tentoongesteld in galerieën en musea. Veel van haar werken zijn opgenomen in vaste museumcollecties.

Alex Prager

CARLI HERMES

Juni 2021

Carli Hermès (Schijndel 1963) is een Nederlands fotograaf en filmregisseur, internationaal bekend om zijn levendig gekleurde, gestileerde en ook zichtbaar en voelbaar erotisch geladen fotografie en film. Hermes geeft met zijn werk vorm aan menselijke verlangens. Hij doet de kijker, of het nu om commercieel of autonoom werk gaat, fantaseren en verlangen. Hij nodigt zo lijkt het, niet alleen ons, maar ook zichzelf uit om een zekere vervulling te bereiken met zijn werk. Carli Hermes prikkelt, pakt de aandacht en shockeert mogelijk voor sommigen, wanneer hij zijn zinnelijke wereld toont. Carli studeerde fotografie aan de KABK in Den Haag en aan de Bournemouth School of Art in Engeland. Zijn oeuvre is enorm, getuige ook het aantal boeken dat hij uitgaf en behelst grote commerciële campagnes voor merken als G-Star, Mexx, Suitsupply, Martini en Nike. Zijn autonome werk is verzameld en tentoongesteld in diverse musea en galeries, waaronder het Groninger Museum, de Kunsthal in Rotterdam, het CODA Museum in Apeldoorn, het Arnhems Museum en Rademakers Gallery.

Carli Hermes

BRUNO BARBEY

Juni 2021

Bruno Barbey (Marokko 1941 – Frankrijk 2020) was een Frans-Zwitserse fotograaf. In zijn 50-jarige carrière reisde hij als fotograaf door alle vijf de continenten waarbij hij veelvuldig de mensen, de cultuur en ook veel oorlogsgeweld vastlegde. Ondanks dit laatste noemde hij zichzelf pertinent geen oorlogsfotograaf. Hij documenteerde voor het nageslacht en keerde vaak terug naar plekken waar hij eerder fotografeerde. ‘Fotografie is de enige taal die overal ter wereld kan worden verstaan’ was zijn credo. Al verwierf hij bekendheid met zwart-wit foto’s, Barbey schakelde midden jaren 60 radicaal over naar kleurenfotografie. Hij inspireerde en beïnvloedde talloze jonge fotografen. Zijn foto’s onderscheiden zich door kleurrijke en complexe composities, schoon en esthetisch, zelfs als het ging om oorlogstaferelen. Barbey leidde van 1992 tot 1995 het fotoagentschap Magnum, waar hij zelf zijn gehele carrière lid van was. Hij heeft meer dan 30 boeken gepubliceerd en zijn werk is verschenen in ‘s werelds belangrijkste magazines. Zijn foto’s zijn internationaal tentoongesteld en bevinden zich in tal van museumcollecties.

Bruno Barbey

ED VAN DER ELSKEN

Mei 2021

Nederlands foto-icoon Ed van der Elsken (Amsterdam 1925 – Edam 1990) wordt algemeen beschouwd als een van de grootste na-oorlogse fotografen/ filmers die we kennen. Hij start met straatfotografie in Amsterdam en komt in 1950 bij Magnum in Parijs te werken. Van der Elsken breekt door in 1956 met zijn ‘Een Liefdesgeschiedenis in Saint Germain des Prés’ waarin hij een groepje jonge bohemiens vastlegt in Parijs. Ed vervolgt zijn straatfotografie in steden als Parijs en Amsterdam maar ook Hong Kong en Tokyo, waar hij een schat aan werk maakt. Zijn aanpak is persoonlijk, gericht op sociale kwesties en met zijn enorme honger naar beeld (hij wordt beschreven als iemand die het liefste een camera in zijn hoofd had laten transplanteren) legt hij onvermoeibaar de gewone mens -maar ook subculturen en vervolgens gehele tijdperken- vast. Jong en oud aan zich bindend is hij een inspiratiebron voor vele fotografen zoals bijvoorbeeld Nan Goldin en Anton Corbijn.

Het werk van van der Elsken is opgenomen in de collectie van het Rijksmuseum en er zijn meer dan 20 boeken met zijn werk uitgegeven. Ook oogstte hij (postuum) succes met tentoonstellingen rond zijn film- foto- en audio opnamen uit Japan. Van der Elsken was en is een unieke fotograaf, die nog altijd de harten verovert van fotoliefhebbers wereldwijd.

Ed van der Elsken

PAUL HUF

April 2021

Paul Huf (Amsterdam, 1924-2002) is één van de meest bekende Nederlandse fotografen. Als een pionier in de ontwikkeling van de professionele fotografie, verwerft hij zijn bekendheid in de reclame- en glamour portretfotografie. Huf fotografeerde vanaf zijn 12e, maar zijn echte carrière als reclamefotograaf begint na de Tweede Wereldoorlog.

In zijn benadering is hij succesvol en grensverleggend voor zijn tijd. In plaats van de foto’s maken van de producten, bouwde hij zelf zijn eigen decors en maakte veel gebruik van modellen. Hij wordt vaak ‘de beeldhouwer’ onder de fotografen genoemd, wegens zijn werkwijze en lichtgebruik en hoe hij zijn modellen neerzette. Hij wilde zijn modellen op de meest natuurlijke manier vastleggen, maar ook op hun mooist. Huf deed met zijn portretten de esthetiek eer aan.

In de jaren vijftig fotografeerde Paul Huf leden van het koninklijk huis, onder andere koningin Juliana en prins Bernhard. En in de loop van zijn carrière kreeg Huf veel bekende (en onbekende) Nederlanders voor zijn camera. Hij verzorgde grote reclamecampagnes voor onder andere Grolsch (de bekende campagne ‘Vakmanschap is meesterschap’), voor Philips en KLM. Delen van zijn werk zijn opgenomen in de collectie van het Rijksmuseum dat een aankoopfonds naar hem vernoemd heeft, het ‘Paul Huf Fonds’. Er zijn ook een tweetal prestigieuze fotografieprijzen naar hem vernoemd: de Foam ‘Paul Huf Award’ en de ‘Grote Paul’, waarvan de laatstgenoemde in 2002 aan Paul Huf zelf werd uitgereikt.

Paul Huf

MARTIN PARR

April 2021

Martin Parr (1952, Epsom, Engeland) is een van ’s werelds meest gevierde en succesvolle documentaire fotografen. Parr is vooral bekend om zijn satirische, haast antropologische werken die het hedendaagse leven, de consumptie en in het bijzonder de sociale klassen in Engeland onder de loep nemen. Zijn unieke stijl kenmerkt zich door verzadigde kleuren en frontaal flitsgebruik. De heerlijke taferelen van Parr zijn vol visuele informatie, over menselijk gedrag, vaak confronterend en tegelijkertijd met de nodige humor. Parr is sinds 1994 lid van Magnum Photos en was in de periode van 2013 tot 2017 voorzitter van dit wereldberoemde fotoagentschap.

Tot op heden heeft Parr meer dan 100 boeken gepubliceerd (o.a. Last Resort, Small World en Common Sense) en zijn enorme oeuvre is wereldwijd geëxposeerd in o.a. National Portrait Gallery in Londen, Tate Britain, Centre Pompidou in Parijs, High Museum in Atlanta, Haus der Kunst in München en MoMA in New York.

Martin Parr

GREGORY CREWDSON

Maart 2021

Gregory Crewdson (New York, 1962) is een Amerikaanse fotograaf, bekend voornamelijk om zijn groot formaat geënsceneerde afbeeldingen. Zijn composities, buitengewone decors en keuze voor locaties, aandacht voor detail en licht hebben inmiddels hun belangrijke plek verdiend in de canon van de Amerikaanse kunst, naast de schilderkunst van Edward Hopper en de films van Alfred Hitchcock en David Lynch. Crewdson, in zijn kinderjaren geïnspireerd door een Diane Arbus expositie, door films als ‘Close encounters of the third kind’ en andere Hollywood klassiekers, weet taferelen te creëren die zowel rust en schoonheid ademen als groot onheil en tragiek, als hij penetreert in landelijke huizen, waar hij de tijd stopt om met theatraal licht in een enkel magisch moment, de mensheid te tonen in haar verlangens, neuroses en alleen-zijn.

Vaak werkt hij met een crew van meer dan honderd mensen aan scènes die per foto weken van voorbereiding vergen. Waar straten voor moeten worden afgezet of huizen worden afgebrand. Waarvoor met hoogwerkers scenes worden uitgelicht. Naast ‘Suburbia’, vestigt Crewdson zijn naam met series als ‘Twilight’, ‘Dream House’ en het geprezen ‘Beneath The Roses’ (waar hij zo’n tien jaar aan werkte). Gregory, die momenteel in New York en Massachusetts woont en werkt, kijkt terug op een carrière van inmiddels meer dan drie decennia en is met zijn werk vertegenwoordigd in diverse Amerikaanse musea.

Een aanrader voor wie meer over zijn werk en werkwijze willen weten is de documentaire ‘Brief encounters‘.

Gregory Crewdson | Gagosian

ANTOINE D’AGATA

Februari 2021

Antoine d’Agata (Marseille 1961) besluit in 1983 naar New York te vertrekken, waar hij tien jaar verblijft. Daar ontstaat zijn belangstelling voor fotografie en studeert hij aan het International Center of Photography, waar hij onder meer les krijgt van Nan Goldin en Larry Clark. Begin jaren ’90 is hij stagiair voor Magnum Photos in New York, maar hij keert terug naar Frankrijk in 1993 en laat de fotografie voor wat het is. Enkele jaren later brengt hij twee boeken uit en wordt zijn werk verder verspreid via het galerie circuit. De Niepce fotografie prijs voor jong talent en zijn opvolgende boekpublicaties, lanceren hem internationaal en zorgen ervoor dat hij uiteindelijk volwaardig lid wordt van het Magnum agentschap. De stijl van d’Agata is onmiskenbaar, als hij -analoog fotograferend- de zelfkant van het leven opzoekt, waar de nacht, het exces van seks, drugs en geweld, een hoofdrol heeft. ‘Het menselijk bestaan gaat voor mij over het steeds op zoek zijn naar intensiteit. Een eindeloos voortstuwende vlucht naar dat gat, van zelfdestructie en exploitatie’ aldus d’Agata. Hij toont een donker oeuvre. Van rusteloosheid, prostitutie en zelfvernietiging. Hij is getuige en deelnemer in zijn eigen foto-taferelen, over het vlees, de dood, de leegte en het plezier. Antoine woont en werkt op diverse plaatsen, wereldwijd, al keert hij geregeld terug naar zijn geboorteland Frankrijk waar hij vorig jaar met een warmtecamera zijn benauwende en bijna panikerende, cinematografische stempel drukt op de gevolgen van de Corona pandemie met ‘La Vie Nue.’

Antoine d’Agata | Magnum Photos

EDWARD BURTYNSKY

Januari 2021

Edward Burtynsky (St. Catherines, 1955) is een Canadese fotograaf, bekend om zijn groot formaat foto’s van industriële landschappen, die op een bizarre, schilderachtige wijze het menselijk ingrijpen in de natuur weergeven. Burtynsky’s foto’s documenteren de gevolgen van ons handelen ten behoeve van economische groei. De immense schoonheid die hij in zijn onderwerp weet te vatten staat in schril contrast met de eigenlijke dramatische boodschap van de inhoud, namelijk het uitputten van de aarde en haar natuurlijke bronnen. De overkoepelende vraagstelling in zijn fotografie is dan ook of de groei een vooruitgang is en niet eerder een achteruitgang. Het oordeel wat de kijker velt lijkt voorspelbaar wanneer we ook zijn foto’s zien van ontelbare mechanisch aandoende arbeidskrachten en de massaproductie die zij bedrijven.

Edward Burtynsky

WILLIAM EGGLESTON

December 2020

William Eggleston (1939, ‪Memphis, Tennessee, VN) wordt beschouwd als één van de meest toonaangevende fotografen van de twintigste eeuw.

Eggleston, een autodidact, wordt gevierd vanwege zijn baanbrekende en opvallende kleurgebruik. Zijn tentoonstelling ‘Color Photographs’ in 1976 in het Museum of Modern Art in New York, wordt beschouwd als een cruciaal moment in de ontwikkeling van kleurenfotografie als een hedendaagse kunstvorm. De beelden van Eggleston onthullen de verborgen schoonheid van het dagelijks leven en hebben een krachtige, levendige esthetiek die vele generaties heeft beïnvloed. Deze invloeden kun je zien in de fotografie van‬ Martin Parr en Stephen Shore, maar ook in het filmische oeuvre van filmregisseur David Lynch.

De fotografie van Eggleston is een krachtig voorbeeld van visie en vastberadenheid: hij kreeg veel kritiek op zijn fotografie en tóch deed hij ermee wat hij zelf wilde. Als game changer in zijn vakgebied zou je hem een vroege influencer kunnen noemen.

Eggleston Art Foundation

MILES ALDRIDGE

November 2020

Miles Aldridge (Londen,1964) staat als hedendaagse mode fotograaf en kunstenaar bekend om zijn eigenzinnige stijl die zich kenmerkt door de oververzadigde foto’s in surrealistische en glamoureuze settings. Zijn geënsceneerde werk is gemaakt in de traditie van de grote cinematografen uit Hollywood, waarin de sfeer doet denken aan films uit de jaren 40-60. Directe inspiratiebronnen zijn: grafisch ontwerper Alan Aldridge (zijn vader) en filmmakers: David Lynch, Derek Jarman en Federico Fellini. De modellen, zowel vrouwelijke als mannelijke, lijken op het eerste gezicht perfect te zijn en toch afstandelijk en onbereikbaar. De situaties die hij creëert zijn doordrenkt met intense kleuren, lichtgebruik en dramatiek. Miles begon zijn carrière met het regisseren van muziekvideo’s maar maakt in 1993 een carrièreswitch naar de fotografie. Het werk van Aldridge wordt veel gepubliceerd in media als Vogue, Harper’s Bazaar en The New York Times. Ook wordt zijn werk tentoongesteld in galeries, o.a. Reflex Gallery in Amsterdam en Lyndsey Ingram Gallery in Londen.

Miles Aldridge

CINDY SHERMAN

Oktober 2020

Cindy Sherman (New Jersey, 1954) is een Amerikaanse fotograaf, erkend als één van de belangrijkste en meest invloedrijke hedendaagse kunstenaars.

Vooral bekend om haar vrouwenportretten, die onweerlegbaar een provocerende verkenning van identiteit en stereotypie vormen. Puttend uit zowel de kunstgeschiedenis als uit de reclame, film en media, onthult en weerlegt Sherman stereotypen door zichzelf af te beelden in een reeks verschillende vrouwelijke personages. Sherman, haar eigen fotograaf en model, schudt al meer dan 30 jaar de normen van het beeld van de vrouw op, evenals de verwachtingen die bepaalde stereotypen opleggen. Haar zelfportretten zijn naar zij zegt bedoeld als spiegel voor de kijker en niet als zelfportret.

Met haar fotografische werk, gemaakt in de traditie van film, theater en performance, confronteert Cindy Sherman ons voortdurend met thema’s als gender, klassenidentiteit, of onze eigen identiteit. Haar fotografie dient als een sociaal portret en de hedendaagse spiegel voor ieder mens.

Cindy Sherman | MoMA

HERB RITTS

Augustus 2020

Herb Ritts (1952-2002), één van de meest gerespecteerde en bekende celebrity- en modefotografen van Amerika in de jaren 80 en 90. Hij wordt bekend om zijn zwart-wit portretten, het visuele spel tussen licht en schaduw, de abstracte vormen en lijnen waarmee hij zijn werk een sculpturale uitstraling geeft. Ritts, een autodidact, is één van de eerste modefotografen die het gebruik van het natuurlijk licht tot een kunstvorm maakt. Favoriet was bij hem het Californische licht tijdens de ‘golden hour’. In zijn zeer intensieve maar voortijdig eindigende carrière (hij leed aan HIV en stierf op zijn 50e) bevorderde hij de perceptie van het mannelijk lichaam, in zowel de fotografie als in de discussie over gender en (homo)seksualiteit. Voor Herb diende zijn werk als pure ode aan de schoonheid van de menselijke vorm. Hij liet een oeuvre aan iconische portretten na, van wereldsterren als Madonna, Prince, Michael Jackson en vele anderen.

Herb Ritts

NAN GOLDIN

Juli 2020

Nan Goldin (Washington DC, 1953) is een van de belangrijkste kunstenaars van haar generatie. Met haar zeer persoonlijke, intieme en tevens intense portretten en zelfportretten bracht zij een revolutie teweeg in de kunst van fotografie, door de afstand tussen de fotograaf en het model af te schaffen. Vaak filmisch vastgelegd en ‘dicht op de huid’ gefotografeerd, samengesteld in bijvoorbeeld de fameuze serie ‘The Ballad of Sexual Dependency’, schetst ze een prachtig beeld van haar generatie in de jaren 70 en 80. Door haar leven en het leven van vrienden om haar heen te documenteren, geeft Goldin een stem, zichtbaarheid aan haar generatie en maakt zij onderwerpen als druggebruik, homoseksualiteit, AIDS en geweld bijna tastbaar. Terugkijkend was Nan Goldin haar tijd vooruit, dat zij onderwerpen die nog steeds actueel zijn, toen reeds belichtte als fotograaf. Op haar intense manier zonder grenzen en zonder schaamte, prachtig! “There is no distance between me and what I photograph.” – Nan Goldin.

Nan Goldin | MoMA

RINEKE DIJKSTRA

Juni 2020

Rineke Dijkstra (1959), één van de grootste fotografische iconen uit ons land, is voornamelijk bekend om haar portretten van mensen in minimalistische decors met weinig contextuele details. Haar werk, vol eenvoud en verstilling bevat altijd een enorme emotionele intensiteit en spanning en roept herkenning op. Dijkstra studeerde fotografie aan de Gerrit Rietveld Academie en werkte oorspronkelijk als portretfotograaf voor verschillende kranten en magazines. Haar eerste serie zelfportretten gemaakte tijdens een revalidatie na een fiets-auto ongeluk wordt bepalend voor haar carrière. Haar focus verschuift dan naar een emotionele toestand van de geportretteerde, die zich vaak in een momentum van transitie bevindt. Het vangen van deze overgangsmomenten wordt één van de belangrijkste thema’s in haar werk. Haar baanbrekende Strand-serie (1992-1996), legt de complexiteit van adolescentie vast. Deze strandportretten behoren inmiddels tot de canon van de fotografie. Andere bijzondere portretten die deze overgangsmomenten prachtig in beeld vangen zijn die van de net bevallen moeders, soldaten en stierenvechters net na hun strijd. Ook noemenswaardig is haar serie portretten en films van dansende pubers in nachtclubs in Engeland en Nederland. Dijkstra heeft sinds de jaren 80 een enorm oeuvre opgebouwd en haar werk wordt tot op heden wereldwijd tentoongesteld en gepubliceerd.

Rineke Dijkstra | The Guggenheim

DIANE ARBUS

Juni 2020

Diane Arbus (New York 1923-1971), een Amerikaanse fotografe die wereldberoemd is geworden met haar controversiële portretten van mensen aan de rand van de samenleving: daklozen, transgenders, carnavalsartiesten, strippers, travestieten, nudisten. Arbus leerde het medium fotografie van haar man, acteur Allan Arbus, met wie ze de eerste jaren van haar carrière in de mode-industrie werkte. Door de oppervlakkigheid die zij ervaart in de modewereld verplaatst haar interesse zich langzaam naar het meer autonome werk. De eerste publicatie van haar zwart-witportretten volgt in 1960 en vestigt haar carrière als onafhankelijk en succesvol fotografe. Haar werk wordt vaak tentoongesteld, maar het succes en de bekendheid gaan hand in hand met veel kritiek op haar gedurfde en vaak controversiële stijl. Door haar ‘freaks’ af te beelden wilde ze een pleitbezorger van alle mensen worden, ongeacht hun uiterlijk en hun verleden, en ze slaagde erin een uitzonderlijke psychologische intensiteit te bereiken. Worstelend met een depressie pleegde ze op 48-jarige leeftijd zelfmoord. Haar werk wordt heden ten dage wereldwijd bewonderd en tentoongesteld.

Diane Arbus | MoMA

HELMUT NEWTON

Mei 2020

Helmut Newton (Berlijn 1920 – Los Angeles 2004). Newton groeide, vooral door zijn werk voor Vogue uit tot een van s’werelds meest invloedrijke en revolutionaire modefotografen. Zijn erotisch getinte en suggestieve fotografie laat krachtige haast onbereikbare vrouwen zien. Hij speelt in zijn werk met macht en voyeurisme maar ook humor. Newton werkte in opdracht met de grootste modellen, met wie hij rond de shoots ook persoonlijk werk maakte. Hij overleed in 2004 en vindt wereldwijd nog altijd enorme waardering en navolging.

www.helmut-newton-foundation.org

ANTON CORBIJN

April 2020

Anton Corbijn (1955) fotograaf en filmmaker, is voornamelijk bekend van zijn zwart-wit foto’s van beroemdheden uit de muzikale wereld.

Anton begon zijn fotografie carrière eigenlijk met de camera van zijn vader. Gefascineerd door de Nederlandse muziekscene, bracht deze camera hem in contact met de muzikanten die hij ermee vastlegde en kreeg hij in een muziekblad zijn eerste publicatie. Zo ontstond vanuit zijn liefde voor muziek zijn uiteindelijke beroep, dat hem wereldberoemd zou maken.

Anton Corbijn