Vanuit een onderbelichte positie ontwaakt de ziel van het gebouw

De stilte van een kathedraal, fluweel zachte beelden, pure poëzie. Dit kwam in me op toen ik galerie Caroline O’Breen in Amsterdam binnenkwam. Het was vroeg in de middag op de vernissage en Satijn Panyigay kwam me tegemoet met een lach waarin ik enthousiasme, maar ook gezonde spanning en de stilte voor de storm kon lezen. Logisch, er ligt ook zo veel moois in het vooruitzicht, want vanaf deze dag is iedereen welkom op haar solo-expositie ‘Twilight Zone’ die verrassende beelden laat zien van een verlaten Kröller-Muller Museum.

Bij een leegstaand museum denk ik al snel aan afstand en geometrie, maar de beelden van Satijn tonen een verrassende zachtheid. Ze weet het licht op bijzondere wijze vast te leggen, van diffuus tot contrastrijk, maar altijd als een zachte deken om de rechte lijnen van de ruimte heen. Als ik ernaar vraag legt Satijn uit: ‘ik werk altijd met het aanwezige licht. Vaak is dat daglicht dat door de speciaal ontworpen plafonds en ramen naar binnen schijnt, maar soms staat er een verdwaald zaallicht aan en dat gebruik ik dan ook. Ik vind de zoektocht naar schoonheid op plekken die voor de meeste mensen niet zichtbaar zijn heerlijk, ik voel me dan altijd als Alice in Wonderland’.

Het is vooral bijzonder hoe deze kunstenaar  speelt met licht en donker. Bij een aantal foto’s begint ze met een bewust onderbelicht beeld om vanuit daar de contouren van de omgeving langzaam te laten ontwaken, met her en der een plukje zacht licht. Zijn die ruimtes wel zo leeg als ze lijken? Satijn: ‘In een leeg gebouw voel me langzaam één worden met de stilte. Er is dan altijd iets voelbaar dat verder gaat dan de muren die je ziet, een bepaalde energie of essentie. Niet per se van dat wat voorheen de ruimte vulde, maar eerder de ziel van het gebouw zelf. Waar de muren en ik elkaar herkennen in iets eenzaams, dat is wat ik fotografeer.’ Satijn weet die essentie met schoonheid en gevoel te vertalen naar beelden die ons als kijker verstild achterlaten in een volle galerie met kunst die het tegenovergestelde laat zien.

Kunstenaar Satijn Panyigay (Nijmegen, 1988) woont en werkt in Utrecht. Haar werk is in de afgelopen jaren onder meer getoond in het Fotomuseum Den Haag en in Amsterdam (Museum Tot Zover, Unseen Photo Fair en Amsterdam Art Fair). De analoge kleurenbeelden die ze toont in de huidige expositie bij galerie O’Breen, maken deel uit een groot project waarin ze tussen de exposities door lege tentoonstellingsruimtes van gerenommeerde musea vastlegt. Zo heeft zij in 2020 ook de serie ‘Twilight Zone (Museum Boijmans Van Beuningen)’ gemaakt, toen het museum voor een grondige renovatie dicht was. Onlangs heeft ze de lege ruimtes van het in november 2021 geopende Depot Boijmans Van Beuningen vastgelegd, voordat de collecties hier werden ondergebracht. Ook deze laatste serie is nog te zien tot 6 maart in het Depot, als onderdeel van de tentoonstelling ‘Renovatie Museum’.